Czym dla psa jest warczenie?

Agata_Emi_Lili

Zapewne każdy z nas słyszał warczącego psa. Jednak niewiele osób wie, że warczenie pełni dla psa bardzo ważną funkcję komunikacyjną. Psy powarkują w zabawie, lub kiedy czują się zagrożone. Do niedawna naukowcy wyjaśniali, że psy warczą, kiedy są bardzo silnie pobudzone i dzięki temu okazują swoje emocje. Jednak takie wyjaśnienie oznacza, że warczenie, bez względu na sytuację, znaczyłoby to samo, mianowicie, że pies jest bardzo podekscytowany tym, co dzieje się dookoła niego. Kilka miesięcy temu naukowcy z uniwersytetu w Budapeszcie opublikowali pracę, z której wynika, że warczenie psa i jego znaczenie różni się w zależności od sytuacji, w której zwierzak się znajduje. Doktor Tamas Farago i jego koledzy udowodnili, że warczący pies przekazuje otoczeniu bardziej skomplikowane informacje, niż tylko stan swego pobudzenia.

Naukowcy z Budapesztu nagrali warczenie 20 dorosłych psów w 3 różnych kontekstach: w sytuacji lekkiego zagrożenia dla psa, kiedy podchodził do niego nieznajomy i wpatrywał się w czworonoga, w trakcie zabawy w przeciąganie z właścicielem, oraz kiedy pies bronił dużej mięsnej kości przed innym psem.

Zachowanie psa w pierwszej i trzeciej sytuacji zostało określone jako „agonistyczne”, ponieważ jest związane z agresją. Zachowanie w trakcie zabawy z właścicielem nie jest agonistyczne, gdyż należy do zachowań zabawowych. Każde nagranie było analizowane pod względem akustycznym. Okazało się, że warczenie agonistyczne i nieagonistyczne znacznie się od siebie różnią. Warczenie w trakcie zabawy ma większą częstotliwość, ale nie rozprzestrzenia się tak bardzo jak warczenie agonistyczne, które z kolei ma mniejszą częstotliwość – wyjaśnia Tamas. Naukowcy nie do końca zgadzają się, jakie znaczenie może to mieć dla psiej komunikacji. Niektórzy twierdzą, że warczenie o niższej częstotliwości jest cechą charakterystyczną większych psów, co mogłoby oznaczać, że w sytuacji agonistycznej psy chcą wydawać się większe, niż w sytuacji zabawy.

W drugiej części eksperymentu warczenie nagrane w trzech różnych sytuacjach odtwarzano 41 innym psom biorącym udział w eksperymencie w ściśle zaaranżowanej sytuacji. Każdy z psów wpuszczany był do pokoju, w którym znajdowała się smakowita kość. Kiedy pies znajdował się w odległości kilku centymetrów od kości, włączano warczenie z którejś z trzech powyższych sytuacji. Zdecydowana większość psów odchodziła od kości słysząc nagranie psa broniącego smakołyka, pomimo tego, że w pokoju nie było żadnego innego czworonoga! Natomiast warczenie w sytuacji zagrożenia lub zabawy nie powstrzymywało czworonogów przed dobraniem się do kości. - Gdyby psy odchodziły od jedzenia w obu sytuacjach agonistycznych, – mówi Farago – oznaczałoby to, że warczenie odstraszające brzmi tak samo niezależnie od sytuacji. Tymczasem nasze badania dowodzą, – kontynuuje – że psy wyraźnie rozróżniają warczenie w kontekście bronienia jedzenia a zagrożenia, jakie stanowi nieznajomy. Warczenie zabawowe oraz w sytuacji zagrożenia ze strony nieznajomej osoby nie odstraszyły psów od kości, ponieważ prawdopodobnie w kontekście jedzenia nie uznały one tego rodzaju warczenia za odpowiednie w tej sytuacji. Oznacza to, że do komunikacji między sobą psy nie muszą używać głosu w kombinacji z mową ciała. W niektórych sytuacjach wystarczą same dźwięki, które psy doskonale rozróżniają i rozumieją.

Za pomocą warczenia psy starają się komunikować również z ludźmi oraz innymi zwierzętami, z którymi zostały wychowane. Profesor Raymond Coppinger, który od wielu lat bada zachowania psów, między innymi tych pilnujących stad owiec, zauważył, że warczenie jest zachowaniem socjalnym charakterystycznym dla psów. – Psy nie warczą na swoje ofiary – mówi prof. Coppinger – Warczenie skierowane jest do zwierząt i ludzi, z którymi psy się komunikują. Dlatego kiedy szczeniak zaczyna warczeć na owce, pasterze uważają to za bardzo dobry znak, który oznacza, że zwierzak nawiązał kontakt socjalny z owcami. –

Mimo wyników badań naukowych wielu właścicieli, a nawet szkoleniowców, wciąż uważa, że pies nie ma prawa warczeć, gdyż postrzegają to zachowanie jako objaw agresji. Jak w takim razie pupil ma dać nam do zrozumienia, że w pewnych sytuacjach czuje się niekomfortowo? Psy w tym celu używają całej gamy sygnałów. Na początku są to delikatne sygnały jak oblizywanie się, zwężenie oczu, lekkie odwracanie głowy. Te pierwsze sygnały są bardzo subtelne i często pozostają w ogóle nie zauważone przez właściciela. Wtedy pies zaczyna silniej okazywać dyskomfort poprzez silniejsze sygnały, czyli ziewanie, odwracanie całej głowy, odwracanie całego ciała, ignorowanie (jeśli zwierzak ma do czynienia na przykład z innym psem, który budzi jego niepokój). Na tym etapie właściciel powinien już pomóc psu wyjść z niekomfortowej dla niego sytuacji. Jednak niewielu właścicieli rozpoznaje nawet tak silne sygnały, co zmusza psa do eskalacji zachowania. W takim wypadku pies może zacząć prezentować zachowania zastępcze jak skakanie na właściciela lub szarpanie zębami za smycz. Są to sygnały silnego stresu, za które właściciele aż nazbyt często karcą czworonogi, nie rozumiejąc, że w ten sposób pupil desperacko stara się im coś przekazać. Zignorowanie tych zachowań prowadzi do następnego zachowania, czyli warczenia. Jeśli kilka razy młody pies zostanie silnie skarcony przez właściciela za warczenie, zachowanie to zostanie wygaszone i zniknie z repertuaru zachowań tego czworonoga. Dodatkowo, nie reagując na wcześniejsze, subtelne sygnały, właściciele powodują ich zanikanie. Oznacza to, że pies, którego sygnały były ignorowane, a warczenie karcone, w sytuacji zagrożenia od razu przejdzie do gryzienia. Podobnie zachowują się ludzie. Jeżeli poprosimy kogoś, by nie robił czegoś, co powoduje nasz dyskomfort, a ta osoba nie zareaguje, możemy zacząć na nią krzyczeć. Jeśli to pomoże, następnym razem w takiej sytuacji od razu podniesiemy głos.

Jak w takim razie powinni zachowywać się właściciele, kiedy pies na nich warczy? To oczywiście, zależy od sytuacji i od tego, jak chętnie warczy nasz pies. Jeśli trafił nam się zwierzak, który lubi warczeć, wykorzystajmy to zachowanie do wzmocnienia naszej komunikacji. Reagując zainteresowaniem na warczenie pupila w różnych sytuacjach sprawimy, że będzie warczał często chcąc zwrócić na siebie naszą uwagę, dzięki czemu będziemy mogli przyjść mu z pomocą w tarapatach. Duży pudel znajomej warczy na posłanie, kiedy zaślini je po zjedzeniu gryzaka. Jest to sygnał dla właścicielki, która przychodzi mu z pomocą. Nasza Yorkshire terierka Viki warczała na kran, kiedy miska na wodę była pusta, pomimo tego, że dostawała do picia wodę mineralną! Viki potrafiła też zadziwić towarzystwo, kiedy warczała na komendę „mruczando”.

http://www.youtube.com/watch?v=dpEDG9xXyxw&list=UU4rm7RKlSyHu0V-7qEzh_Yg&index=27

Jeśli pies warczy agresywnie, najprawdopodobniej z różnych powodów zaburzona została jego komunikacja z właścicielem. Należy wtedy zgłosić się do specjalisty, który pomoże właścicielowi lepiej odczytywać sygnały psa, a psa nauczy alternatywnych zachowań.

Paulina Ziółkowska-Radomiak
Talking Dogs